Beyni kötü haberlere karşı korumak

Ülkemizde ve tüm dünyada giderek artan felaketler ve krizler haber kaynakları aracılığıyla bizlere ulaşıyor ve dolayısıyla daha fazla olumsuz haber tüketiyoruz. Bazı psikologlar, iyimserliği geliştirmenin beynin kötü haberlere karşı savunmasını güçlendirmeye yardımcı olabileceğini söylüyor. Ancak olumsuz haberleri tüketme dürtüsüne direnmek zor olabilir.

San Diego, California’daki Transcend Therapy’nin klinik direktörü Cecille Ahrens, “Evrimsel olarak tehlikeyi taramak ve tahmin etmek üzere gelişmişiz ve bu yüzden parmaklarımızı kötü haberlerin nabzında tutmak bizi kötü olasılıklara karşı daha hazırlıklı hissettiriyor olabilir” diyor. Özellikle kriz anlarında haberleri takip etmek gerekli olabilir. Ancak Ahrens, olumsuz manşetlerin tetiklediği korku, üzüntü ve öfke duygularının insanları “devamlı izleme moduna” saplanıp kalarak daha kötü ve endişeli bir ruh haline yol açabileceğini söylüyor.

Felaket Kaydırması-Doomscrolling

Son zamanlarda “felaket kaydırması-doomscrolling” olarak adlandırılan bu olumsuz sarmal, zihinsel sağlığa zarar verebilir. Araştırmalar, söz konusu haber nispeten sıradan olsa bile, kötü haber tüketimini artan sıkıntı, endişe ve depresyonla ilişkilendirdi. Sussex Üniversitesi’nden emekli psikoloji profesörü Graham Davey’e göre, kötü haberlere maruz kalmak kişisel endişeleri daha da kötüleştirebilir ve hatta “akut stres reaksiyonlarına ve oldukça uzun sürebilen travma sonrası stres bozukluğunun bazı semptomlarına” neden olabilir.

Normalde, beynin alt frontal girusu (IFG), yeni bilgilere dayalı inançları güncellerken kötü haberleri seçici olarak filtreler. Bu iyimser önyargı, insanların yaşıtlarından daha uzun yaşayacaklarını ve daha az kaza geçireceklerini varsayma eğiliminin nedenidir. Daha güçlü bir iyimser önyargı da sağlık yararları sağlıyor gibi görünüyor. İyimserler daha iyi fiziksel ve zihinsel sağlığa sahiptirler ve kötümserlere göre riski daha az doğru değerlendirmelerine rağmen daha dayanıklıdırlar.

Beynin kötü haber filtresi tehdit altında kapanıyor

Londra Üniversitesi’ndeki bilim adamları, IFG etkinliğini bastırarak geçici olarak iyimserleri kötümserlere dönüştürdüler. Beynin kötü haber filtresinin tehdit altında kapandığını buldu. Bu, ölüm kalım durumlarında yardımcı olan ancak kıyamet ile tetiklendiğinde kendi kendini yenilgiye uğratan bir özellik.

Bazı araştırmacılar, iyimserliği artırmanın, insanların kötü haberlerle tamamen bağlantı kurmadan daha iyi başa çıkmasına yardımcı olabileceğini iddia ediyor. Kültürler arası bir araştırma, iyimserlerin, yüksek düzeyde genel güvene sahip kişilerin ve komplo teorilerine inanmayanların, pandemi hakkında bilgi tüketirken karamsarlardan daha az korku yaşadıklarını ve halk sağlığı önlemlerini takip etme olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu.

İyimserlik olumsuz psikolojik etkilerden koruyor

Yakın zamanda yapılan bir başka araştırma, iyimserliğin yaşlı insanları saplantılı bir şekilde tıbbi bilgi aramaktan ve bu davranışın olumsuz psikolojik etkilerinden koruduğunu buldu. Yazarlara göre, mevcut pandemi sırasında iyimserliğin bu yararı göz önüne alındığında, iyimserliğin geliştirilebileceği yolları düşünmek gereklidir. Örneğin, önceki araştırmalar, sosyal faaliyetlere, dini uğraşlara, sosyal desteğe, fiziksel faaliyetlere veya şükran pratiğine katılmanın iyimserliği ve başa çıkma becerisini artırabileceğini öne sürdü.

Davey, seçici haber katılımını önerir: Haberleri yalnızca günün belirli saatlerinde izlemek ve haberleri tükettikten sonra, hareketli müzik dinlemek, bir tür egzersiz yapmak veya rahatlatıcı, sıcak bir banyoya dalmak gibi ruh halinizi yükseltecek bazı etkinliklere sahip olmak öneriliyor.

Ayrıca araştırmalar, şükran günlüğü tutma ve gelecekteki en iyi benliği hayal etme gibi pozitif psikoloji müdahalelerinin iyimserliği artırdığını gösteriyor. 2017’de yapılan bir denemede, kalp hastalığı olan ve iyimserlik eğitimi alan hastalar, iki ve dört ay sonra iyimserlik, umut, yaşam doyumu ve kaygıda sürekli iyileşmeler bildirdi.

KAYNAK:
– Blades, R. (2021). Protecting the brain against bad news.