Boyun eğdirmek

Boyun eğdirmek… Ezmek, bastırmak… İngilizce’si “quell”… En isyankar bir varlık bile aslında milyonlarca doğal kurala boyun eğmiş ilerler… Sözünü edeceğim şey doğal kurallar olmayacaktır. Sosyolojik kurallara da bir bakın! Nasıl da hayatımızı sarıvermişlerdir. Girdiğimiz sınavlardan, adab-ı muaşeret yasalarına ve hukuksal kanunlara dek sayısız, uyduğumuz, uymak zorunda olduğumuz kurallar… Onlardan da söz etmeyeceğim. Benim sözüm ikili insan ilişkilerine dair… Birinin diğerine boyun eğdirmesinden, ezmesinden söz edeceğim… Bir erkek çocuk düşünün. Ailenin en büyük çocuğu olsun. Ali diyelim. Kendisinden altı-yedi yaş küçük bir de kız kardeşi… Onun adı da Fatma imiş. Babalarının her istediğin yaptıran, dominant bir kişiliği varmış mesela. Ali babanın ve içinde yaşadığı toplumun bir uzantısı olarak Fatma üzerinde hakimiyet kurmak istermiş. Babasının yaptığı gibi istediği her şeyi yapmasını emredermiş. Fatma buna şiddetle direnir, Babaya şikayet edermiş ve baba Ali’ye şiddet uygularmış. Ali ne yaparmış? Tabi ki bulduğu ilk fırsatta Fatma’nın canına okurmuş. Babanın argümanı şu imiş: “Bu evde kuralları ben koyarım! Sizler ancak bana şikayet etmek yetkisine sahipsiniz!” Ali’nin şikayet etmeye, Fatma’nın gözünde küçük düşmeye hiç niyeti yokmuş. Babanın Ali’ye, Ali’nin Fatma’ya uyguladığı şiddetin dozu gün geçtikçe artmakta imiş. Arada sevgi, saygı, yüce ne kadar değer varsa hepsi bitmiş… Ta ki, bir gün Ali kardeşine sert bir obje ile vurup bayılmasına yol açmasına dek uzamış bu aile içi şiddet. Ali, Fatma’nın ölümünden korkup dehşete kapılmış… Ve şiddete son vermiş. Adeta onu öldürecek güçte olduğunu egzersiz etmenin verdiği öz güven bu son noktayı koymakta derin bir yer taşırmış. Demek birinin diğerine boyun eğdirme çabası kendi gücünü egzersiz etmek amacıyla olmakta, kendine güveni az olanlarda ise bu hale sıkça rastlanmakta… Malum, usta güreşçi kavgaya girmemekte, girerse rakibin öleceğinden korkmakta. Öyle anlıyorum ki, kuralları sadece ve sadece Yaratan koyduğunda herkes koşulsuz boyun eğmekte… Toplumsal kurallara karşı yaşanan devinime tarih denmekte, ama bireyin bireye uyguladığı kurallara boyun eğmek ise insan tabiatında kendine yer bulamamakta. Bu anlattığım hikayede Fatma’nın onurlu duruşuna şapka çıkartırken, Ali’ye kader kurbanı demekten başka ne gelir elden. Şiddet uygulamadan olur muydu? Hem toplum, hem de baba onu yap derken… Bazen boyun eğenleri görürsünüz. Şaşar kalırsınız. Ezen-ezilen ilişkisinin ne mene bir şey olduğuna tanık olursunuz. “Sen beni gücünle ez!” Der altta kalan!” Ben de sana yerine getiremeyeceğin taleplerimle gücünün çapını daha doğrusu çapsızlığını yaşatayım her an…