COVID-19 ve Zihinsel Sağlık Yükünün Azaltılmasında Telesağlık Hizmetlerinin Rolü

Koronavirüs (COVID-19) pandemisinin fiziksel semptomlarının yanısıra psikolojik etkileri de bilinmeli ve tanınmalıdır. COVID-19 ile ilgili psikolojik belirtiler, anksiyete temelli satın alma davranışı ve topluluk faliyetlerine katılmada paranoya davranışları olarak zaten kendini göstermiştir. Eğitim kurumlarına, işyerlerine, evlerine erişmesi engellenen öğrenciler, işçiler ve turistler azalan özerklik, gelir seviyesinin düşmesi ve iş güvenliğinin olmaması vb. nedenlerle psikolojik semptomlar göstermeye başlamıştır.

COVİD-19 için aşı ve ilaç gibi tıbbi bir tedavinin henüz olmaması toplum sağlığını korumak ve virüsün yayılmasını yavaşlatmak amacıyla küresel olarak izolasyon stratejisine götürmüştür. İzolasyon stratejisinin sosyal mesafeyi azaltarak virüsün yayılmasını yavaşlatması birincil olarak başarıya ulaştırmıştır. Ancak kişilerin aile ve arkadaş gibi sosyal desteklerinden mahrum kalması, yalnızlıkla beraber endişe ve depresif belirtiler gösterme riskini arttırmıştır.

Özellikle virüse maruz kalma riski yüksek olan ve saatlerce çalışan sağlık personelinin stres, anksiyete, tükenmişlik, depresif belirtileri gösterme ihtimali çok fazladır. Ayrıca bu durum sağlık sisteminin kriz esnasında hizmet verme kapasitesini olumsuz etkileyebilir. Çin, Singapur ve Avustralya hükümetleri COVID-19’un psikolojik yan etkilerini vurgulamış, uzun vadeli izolasyonun etkileri ile toplumdaki korku ve paniğin COVID-19’dan daha fazla zarara yol açabileceğine dair endişelerini dile getirmiştir.

Telesağlık veya daha özel olarak telemental sağlık hizmetleri salgın sırasında hastalar, hasta yakınları ve sağlık personelini desteklemek için pratik olarak uygulanabilir bir yöntemdir. Telesağlık hizmetinin rolü video konferans, e-posta, telefon veya akıllı telefon uygulamaları aracılığıyla kişinin izolasyonunu koruyarak zihinsel sağlık hizmetleri sunmaktır. Zihinsel sağlık desteğinin sağlanması, hastaların psikolojik refahlarını sürdürmelerine ve akut – postakut sağlık belirtileri ile daha iyi başa çıkmalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. COVID-19’lu kişiler için tedavi protokolleri, hastaların ve sağlık hizmeti sağlayıcılarının hem fizyolojik hem de psikolojik ihtiyaçlarını ele almalıdır.

Telemental sağlık hizmetinin etkinliğini destekleyen örnekler ve kanıtlar vardır. Bu örnekler özellikle depresyon, kaygı ve TSSB bağlamında oldukça çeşitlidir. Video konferans, çevrimiçi forum, akıllı telefon uygulaması, kısa mesaj ve e-posta yöntemlerinin ruh sağlığı hizmetlerinin sunumunda yararlı iletişim yolları olduğu gösterilmiştir.

Çin, COVID-19’un patlak vermesiyle çeşitli telemental sağlık hizmetleri sunmuştur. Bu hizmetler hükümet ve akademik kurumlarla desteklenen çevrimiçi platformlar (Örn. Yardım hattı, WeChat ve Tencent QQ) aracılığıyla psiko-eğitim, danışmanlık ve denetim faaliyetlerini içermektedir. COVID-19 teşhisi konan hastalar ve aileleri başta olmak üzere polis memurları, güvenlik görevlileri ve COVID-19’a maruz kalma riski daha yüksek olan kişiler için telemental sağlık hizmetlerine öncelik verilmiştir.

Telesağlık hizmetlerinin, coğrafi konumdan bağımsız olarak tüm hastaların hem fiziksel hem de psikososyal ihtiyaçlarını desteklemenin değerli bir yolu olduğu bilinmelidir. Telesağlık hizmetleri COVID-19 hastaları için semptomları izlemek ve gerektiğinde destek sağlamak için kullanılabilir. COVID-19 sırasında tükenmişlik, depresyon, anksiyete ve TSSB belirtileri hakkında bilgi paylaşmak, semptomlarla başa çıkmak için bilişsel beceriler ve gevşeme tekniklerinin aktarılmasında teknolojik iletişim yöntemleri daha yaygın olarak kullanılabilir. COVID-19’un hem kısa hem de uzun vadede zihinsel sağlık üzerindeki etkisinin farkında olmalıyız. Telemental sağlık hizmetleri, enfeksiyon riskini arttırmadan kişilerin güvenli bir şekilde sağlık hizmetlerine erişimini sağlar. Telemental sağlık hizmetleri özellikle pandemik duruma mükemmel bir şekilde uygundur.

KAYNAK:
Zhou, X., Snoswell, C. L., Harding, L. E., Bambling, M., Edirippulige, S., Bai, X., & Smith, A. C. (2020). The Role of Telehealth in Reducing the Mental Health Burden from COVID-19. Telemedicine and e-Health. doi:10.1089/tmj.2020.0068