Elektrokonvülsif Terapi (EKT) ve Majör Depresif Bozukluk

Major depresif bozukluk (MDB), tüm dünyada kişilerin yaklaşık % 14’ünü etkileyen yaygın bir hastalıktır. MDB, çökkün ruh hali, konsantrasyon bozukluğu ve karar verme güçlüğü, değersizlik veya suçluluk duyguları, uykusuzluk veya aşırı uyuma, hayattan zevk alamama gibi belirtiler ile kişiyi rahatsız eden, mutlaka tedavi edilmesi gereken psikiyatrik bozukluktur.

Son zamanlarda yapılan nörogörüntüleme çalışmaları, major depresif bozukluk hastalarının beyin ağları arasındaki anormal bağlantısallığın olduğunu belirterek hastalığın fizyolojik nedenine dikkat çekmektedir. Ayrıca hastalığın EEG bulguları alfa ritminde artış ile kendini göstermektedir.

Hastalığın en güncel tedavisi farmakolojik tedavi (antidepresan ilaçlar) veya psikoterapi ile yapılmaktadır. Bununla birlikte, hastaların üçte ikisi ila üçte biri farmakolojik ve psikoterapi tedavilerine cevap vermemektedir.

EKT (elektroşok) klinik pratikte genellikle bir veya daha fazla antidepresan ilaç girişiminin başarısızlığından sonra veya hızlı ve güçlü bir iyileşmeye ihtiyaç duyulduğunda (örneğin, depresif sanrılar, halüsinasyonlar veya mani ile ilişkili hayatı tehdit eden fiziksel tükenme durumlarında) bir seçenek olarak kabul edilir (EKT hakkında daha detaylı bilg için “EKT nedir?” videomuzu izleyebilirsiniz). Ancak EKT sonrası oluşan bilişsel işlev bozukluğu (kısa süreli hafıza kaybı), tedavi sonrası sersemlik gibi olumsuz yan etkiler hastayı da olumsuz etkilemektedir. Elektroensefalogram (EEG) sonuçlarıyla hastanın EKT’ye cevap verip vermeyeceği tahmin edildiğinde, MDB’nin diğer tedavi yöntemleri tercih edilebilir veya tedavinin olumsuz riskleri azaltılabilir.

Yapılan bir çalışmada EKT tedavisi almış olan MDB hastaların EEG verileri analiz edilmiştir. EKT tedavisine yanıt veren hastaların EEG verileri ile EKT tedavisine yanıt vermeyen hastaların EEG verileri karşılaştırıldığında bir farklılık dikkat çekmiştir. MDB hastalarında EKT’ye yanıt verenlerin, EEG alfa 2 bandındaki frontal ve sol hemisferik ağlarında, yanıt vermeyenlere kıyasla daha düşük bir bağlantı gösterdiği görülmüştür.

Tedavi öncesi EEG çekiminde elde edilen Alfa 2 (10-12 Hz) bandındaki bağlantısallık EKT tedavisinde etkinliği için öngörücü bir değere sahiptir. EKT, tedaviye dirençli MDB hastalarında en gelişmiş tedavi seçeneği olduğundan, psikiyatride hala en invazif tedavi seçeneklerinden biridir. Sonuç olarak MDB tedavisinde EKT ve EEG alfa 2 bandı arasındaki ilişki tedavinin düzenlenmesinde klinisyenlere ve dolayısıyla hastaya yardımcı olabilir.

Kaynak:
– DSM-V, Amerika Psikiyatri Birliği, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, 5. Baskı, Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı, Çev. Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2014

– Kirsten, A., Seifritz, E., & Olbrich, S. (2019). Electroencephalogram Source Connectivity in the Prediction of Electroconvulsive Therapy Outcome in Major Depressive Disorder. Clinical EEG and Neuroscience.