Kronik Stres Beyni Nasıl Değiştirir ve Bunu Tersine Çevirmek İçin Ne Yapabiliriz?

Kronik Stres Beyni Nasıl Değiştirir ve Bunu Tersine Çevirmek İçin Ne Yapabiliriz?

Biraz stres günlük yaşamımızın normal bir parçasıdır, hatta bu durum iyi bile olabilir. Stresli olayların üstesinden gelmek bizi duygusal açıdan daha dayanıklı hale getirebilir. Ancak stres şiddetli veya kronik olduğunda – örneğin bir evliliğin bozulması, ailede ölüm veya zorbalık nedeniyle – derhal ele alınması gerekir. Çünkü tekrarlanan stres, beynimiz üzerinde büyük bir etkiye sebep olabilir ve insanlarda bir dizi fiziksel ve psikolojik sorun yaratabilir.

Tekrarlanan stres, kronik inflamasyon, diyabet ve kalp hastalığı da dahil olmak üzere bir dizi sağlık sorununa yol açabilir. Beyin normalde kan-beyin bariyeri ile dolaşan moleküllerden korunur. Ancak tekrarlanan stres altında, bu bariyerde sızıntı oluşur ve dolaşan iltihaplı proteinler beyne girebilir.

Beynin hipokampüsü öğrenme ve hafıza için kritik bir beyin bölgesidir ve bu tür durumlara karşı özellikle savunmasızdır. İnsanlarda yapılan çalışmalar, inflamasyonun motivasyon ve zeka kıvraklığına bağlı beyin sistemlerini olumsuz yönde etkileyebileceğini göstermiştir.

Ayrıca, kronik stresin kortizol ve kortikotropin salım faktörü (CRF) dahil olmak üzere beyindeki hormonları etkilediğine dair literatürde akademik veriler vardır. Yüksek, uzun süreli kortizol, duygudurum bozuklukları ve hipokampusun büzülmesi ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca düzensiz adet döngüleri de dahil olmak üzere birçok fiziksel soruna neden olabilir.

Duygudurum, biliş ve davranış

Kronik stresin dünya çapında depresyona yol açabileceği iyi bilinmektedir. Aynı zamanda tekrarlayan bir durumdur – depresyon yaşayan insanlar, özellikle stres altında, gelecekteki depresyon nöbetleri için risk altındadır.

Bunun birçok nedeni var ve bunlar beyindeki değişikliklerle ilişkilendirilebilir. Stres hormonlarına sürekli maruz kalmanın neden olabileceği küçülmüş hipokampus, depresif hastalarda sağlıklı insanlardan daha sık görülür.

Kronik stres nihayetinde beyindeki serotonin de dahil olmak üzere biliş ve duygudurumunu değiştiren kimyasallar da değişir. Serotonin, duygudurumun düzenlemesi açısında önemlidir. Aslında, seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), depresyonu olan insanlarda beyindeki serotoninin fonksiyonel aktivitesini düzeltmek için kullanılır.

Uyku ve sirkadiyen ritim bozulması, depresyon ve anksiyete gibi birçok psikiyatrik bozuklukta ortak bir özelliktir. Kortizol gibi stres hormonları uykuda önemli bir modülatör rol oynar. Yüksek kortizol seviyeleri bu nedenle uykumuzun kalitesini bozabilir. Uyku düzenlerinin ve sirkadiyen ritimlerin düzeltilmesi bu nedenle bu durumlar için bir tedavi yaklaşımı sağlayabilir.

Depresyonun büyük sonuçları olabilir. Depresyon, duygusal ve sosyal alanlarda bilişin olumsuz yönde etkilendiğini göstermiştir.

Depresyon ve anksiyeteye ek olarak, kronik stres ve işyerindeki etkisi, günlük yaşamda artan bilişsel başarısızlık sıklığı ile bağlantılı olan tükenmişlik semptomlarına yol açabilir. Bireylerin işyerinde veya okulda artan iş yükünü üstlenmeleri gerektiğinden, başarı duygularının azalmasına ve kaygıya karşı artan duyarlılığa yol açarak kısır döngü yaratabilir.

Stres, rasyonel düşünme ve duygular arasındaki dengeye de müdahale edebilir. Örneğin, yeni Coronavirüs’ün küresel yayılması hakkındaki stresli haberler, insanların el dezenfektanlarını ve tuvalet kağıdını biriktirmesine neden oldu. Hükümetin bol miktarda stok bulunduğuna dair güvencesine rağmen, marketlerde bu malzemeler kalmıyor.

Stres altında, ön beyin tabanında yuvarlak bir yapı olan putamen gibi beyin bölgeleri daha fazla aktivasyon gösterir. Bu aktivasyon biriktirme davranışı ile ilişkilendirilmiştir. Ek olarak, stresli durumlarda, duygusal bilişte rol oynayan ventromedial prefrontal korteks – sosyal bağlantıların değerlendirilmesi ve korku hakkında öğrenme gibi – irrasyonel korkuları artırabilir. Sonunda, bu korkular aslında beyin rasyonel karar verme yeteneğini geçersiz kılar.

Stresin Üstesinden Gelmek

Peki, kronik stresiniz varsa ne yapmalısınız? Örneğin, egzersizin kronik strese karşı fayda sağladığını biliyoruz. Egzersiz, bir anti-enflamatuar yanıta yol açarak iltihapla mücadele eder. Ek olarak, egzersiz hipokampus gibi önemli alanlarda nörogenezi – yeni beyin hücrelerinin üretimi – arttırır. Ayrıca ruh halinizi, bilişinizi ve fiziksel sağlığınızı geliştirir.

Stresi yenmenin bir başka anahtar yolu, aile, arkadaşlar ve komşular gibi çevrenizdeki insanlarla bağlantı kurmaktır. Stres altındayken, rahatlamak ve arkadaşlarınızla ve ailenizle etkileşim kurmak dikkatinizin stresli konudan uzaklaşmasını sağlayabilir ve stres duygularını azaltmaya yardımcı olacaktır.

Diğer yöntemler arasında, etrafımızdaki dünyayı merak etmemize ve şu anda, şimdi ve burada yaşamamızı sağlayan farkındalık vardır.

Başkasına karşı verici olmak – bir hayır işine gönüllü olmak veya bağış yapmak beyninizdeki ödül sistemini harekete geçirir ve insanları yaşamla ilgili olumlu duygulara teşvik eder.

Önemli olarak, kronik stres yaşarsanız, beklemeyin ve sizi, sizin daha iyi halinize dönüştürmesine izin verin. Erken teşhis ve erken etkili tedavi iyi bir sonuç için anahtardır. Duygudurumunuzu, düşüncelerinizi ve fiziksel sağlığınızı iyileştirmek için bütünsel bir şekilde hareket etmeyi unutmayın. Ayrıca, erken yaşlarda stres ile baş etmeyi öğrenmek, yaşam boyunca beynimizin sağlıklı kalması için oldukça önemlidir.

Kaynak
The Conversation
https://neurosciencenews.com/chronic-stress-reversal-15918/

    formu doldurun, biz sizi arayalım

    Veri Sorumlusu: Prof. Dr. Kemal Arıkan
    Adres: Halaskargazi Cad. No: 103, Gün Apt, Daire: 4B, 34371 Osmanbey/İstanbul
    E-posta: info@kemalarikan.com

    Paylaşmış olduğunuz kişisel ve özel nitelikli kişisel verileriniz, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na (KVKK) uygun olarak ve Tıp mevzuatı kapsamında yerine getirmiş olduğumuz hizmet ve faaliyet amaçlarımız ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olarak işlenmektedir. Danışanlarımız için hazırlanan Danışan KVKK aydınlatma Metnini ayrıca okuyunuz.

    Kişisel Verilerinizin Toplanması Usulü ve Hukuki Sebebi

    Kişisel verileriniz elektronik ortamda toplanmaktadır. Web sitemizdeki randevu alın kısmında form doldurduğunuzda da burada amaçla bağlantılı veri toplama faaliyeti yapılmış olacaktır.  Web sitemiz ve randevu Formunun bağlı olduğu e-posta yurt içi sunucularda barındırılmaktadır.

    Kişisel verileriniz; web sitesi üzerinden internet erişimleri 5651 sayılı kanun kapsamında log kaydı (ip adresi ve zaman damgası, trafik bilgileri, cihaz bilgisi, hangi sayfada ne kadar süre kaldığı vb.) domain-Server sağlayıcı tarafından tutulabilir. Web sitemizde reklam amaçlı çerezler kullanılmamaktadır. Çerezleri kapatma yöntemi politikada belirtilmektedir. Web sitesi adres, iletişim, hizmet sunulan alanlar hakkında bilgi verilmesi amacı ile uygulamaya konulmuştur.

    Kişisel verilerinizin işlenmesinin hukuki sebepleri;
    – 5651 sayılı Kanun
    – Meşru menfaat

    Kişisel Verilerinizin İşlenmesi Amacı

    Kişisel verileriniz KVKK 4/2 maddesinde belirtilen ilkeler dikkate alınarak, Sağlık ile ilgili mevzuat çerçevesinde öngörülen faaliyet çerçevesinde; sağlanan hizmetlerden yararlanabilmenizi ve hizmetlerimizin tanıtımını temin edebilmek, mevzuatın getirdiği saklama yükümlülüğünün yerine getirilmesi ve diğer yükümlülüklere uymak amaçlarıyla işlenecektir.

    Kişisel verileriniz mevzuatta belirtilen süreler, mevzuatta düzenleme olmaması halinde meşru menfaat uygulamalarına bağlı olarak amaçla orantılı süre boyunca saklandıktan sonra dijital olanlar geri dönüşümsüz olarak silinme yoluyla imha edilmektedir. İlgili kişinin silme talebi halinde, mevzuata aykırı olmamak şartı ile derhal yerine getirilmektedir.

    Kişisel verileri saklanması ve imha politikamızda saklama süreleri detaylı olarak planlanmıştır. 5651 sayılı Kanuna göre trafik kayıtları en az 1 yıl tutulması gerekmektedir. Uygulamamızda 1 yıllık süreye uyulmaktadır.

    Kişisel Verilerinizin Aktarılması

    Kişisel verileriniz prensip olarak yurt dışına aktarılmamaktadır. Ancak web sitemizden sosyal medya hesaplarına (Instagram, Facebook, Twitter, Youtube) yönlendiğinizde web sitemizden ayrılmış ve yurt dışından sunulan bu hesaplara geçiş yapmış olacağınız bilinmelidir.

    Web sitemiz yurtiçinden sunulduğundan bu kapsamda alınan verileriniz yurtdışına aktarılmamaktadır. Aynı şekilde web sitemizde yer alan randevu formunun düştüğü mail adresi yurtiçinden sunulması sebebiyle formda yer alan kişisel verileriniz yurtdışına aktarılmamaktadır.

    Kişisel Verileriniz, yukarıda belirtilen amaçlara, KVKK ve diğer mevzuat hükümlerine uygun olarak, yurtiçinde bulunan Turhost (veri işleyen) sunucularında barındırılmaktadır.

    Kişisel Verisi İşlenen İlgili Kişi Olarak Haklarınız

    KVKK 11. Maddesi ve yürürlükte bulunan diğer mevzuat çerçevesinde;
    Kişisel verilerinizin işlenip işlenmediğini öğrenme,

    • Kişisel verileriniz işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,
    • Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
    • Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerinizin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,
    • Kişisel verilerinizin eksik veya yanlış işlenmiş olması halinde bunların düzeltilmesini isteme,
    • KVKK mevzuatında öngörülen şartlar çerçevesinde kişisel verilerinizin silinmesini veya yok edilmesini isteme,
    • Eksik veya yanlış verilerin düzeltilmesi ile kişisel verilerinizin silinmesi veya yok edilmesini talep ettiğinizde, bu durumun kişisel verilerinizin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,
    • İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle aleyhinize bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme,
    • Kişisel verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zarara uğramanız halinde bu zararın giderilmesini talep etme haklarına sahipsiniz.

    Taleplerinizi Öne Sürerken Uyulması Gereken Usul ve Esaslar

    Kişisel verinin konusu olan siz ilgili kişi olarak yukarıda belirtilen haklarınızı, kullanmayı talep ettiğiniz hakka ilişkin açıklamalarınızı içeren yazılı veya Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun belirlediği diğer yöntemlerle, başvuruda talep ettiğiniz hususun açık ve anlaşılır şekilde

    Yukarda sunulan adrese ıslak imzalı olarak posta yolu ile, elden veya bizde kayıtlı olan e-posta hesabınızdan gönderebilirsiniz.

    Müracaatınıza esas teşkil eden hususların şahsınız ile ilgili olması, müracaatınızda kimlik ve adres bilgilerinizin bulunması gerekecektir. Kimlik doğrulaması bizde bulunan bilginizle sınırlı olarak yapılacaktır. Başkası adına müracaatta bulunacak iseniz; özel yetki içerir vekaletname ile başvurmanız gerekmektedir. Başvuru için özel bir format olmamakla birlikte web sitemizde bulunan başvuru formunu kullanabilirsiniz, talebinizin net bir şekilde yazılması net bir cevap verilmesini sağlayacaktır.

    Bizi takip edin:

    Güncel Yazılar

    Haberler