Matematik Endişesinin Bellek ve Problem Çözme Üzerine Etkisi

Matematik endişesi günlük veya akademik durumlarda matematiksel performansa müdahale eden bir gerilim, endişe veya korku hissi olarak tanımlanır. Alanyazınında matematik endişesinin yarattığı bilişsel sonuçlar olduça çalışılan bir konudur. Yüksek derecede matematik endişesi olan bireylerin, genelde matematikten kaçınmaya yönelik güçlü bir eğilimleri olduğu, bu da sonuçta matematik yeterliliklerini zayıflattığı ve kariyer tercihlerini etkilediği görülmüştür (Ashcraft, 2002). Matematik kaygısı ile ilişkili endişelerin ve müdahaleci düşüncelerin, bilişsel olarak zorlu matematik görevleri için gereken çalışma belleği kaynaklarını azalttığı varsayılmaktadır (Chang ve Beilock, 2016). Bununla birlikte, matematiksel bilginin bellek temsillerine erişen zihinsel süreçler tam olarak ortaya çıkarılmamıştır (Ashcraft, 2001).

Çalışmalar matematik endişesinin işler belleği bozduğunu ortaya koysa da, bu kaygı türüyle ilgili nörofizyolojik süreçler düzgün bir şekilde ele alan çalışmalar daha az sayıdadır. Aristotle Üniversitesi Uygulamalı ve Afektif Nörobilim ekibinden Klados ve arkadaşlarının bu konuda yaptığı bir dizi çalışma matematik endişesinin nörofizyolojik süreçlerini ele almıştır.

Birinci Çalışma (Klados ve ark., 2015)

Dizinin yayınlanan ilk çalışmasında basit aritmetik hesaplamaların ve çalışma belleği görevlerinin gerçekleştirilmesi sırasında matematik kaygısının olaya ilişkin potansiyel (ERP) genliği üzerindeki etkilerini incelendi. ERP verileri, 32 üniversite öğrencisinden dört tür aritmetik problemi (bir ve iki basamaklı toplama ve çarpma) ve üç zorluk seviyesinden (1, 2 ve 3 geri görev) oluşan bir çalışma belleği görevini yaparken kaydedildi. Deneyde, matematik kaygısının düşük olduğu gruba kıyasla, matematik kaygısı taşıyan bireylerin frontosentral (180–320 ms arasında) ve sentroparietal konumlarda (380–420 ms arasında) azalmış ERP tepit edildi. Üstelik bu etkiler görev zorluğu / karmaşıklığı, bireysel performans ve genel durum / sürekli kaygı düzeylerinden bağımsızdı. Sonuçlar, matematik endişesinin yüksekliğiyle bilişsel görevler bağlamında sayısal uyaranların işlenmesinin erken aşamalarında, düşük kortikal aktivasyon arasındaki ilişkiliyi ortaya çıkarmış oldu.

İkinci Çalışma (Klados ve ark., 2017)

Diğer çalışmalardan farklı olarak katılımcılara matematik deneyine girecekleri önceden bildirildi ve deney öncesi-sonrası istirahat halindeki EEG’leri çekildi. Deney öncesi EEG sonuçlarına göre matematik deneyine gireceğini bilen katılımcılar belirttikleri matematik kaygısının şiddetine göre bütün EEG bantlarında birbirinden ayrıldı. Yazarların belirttiğine göre matematik kaygısı yüksek olan öğrencilerin beyin ağları, çözecekleri matematik probleminin yarattığı negatif duyguları düzenleme çabsına girerek daha etkili fonksiyonel organizasyon gösterdi.

Üçüncü Çalışma (Klados ve ark., 2019)

Yayınlanan son çalışmada ise matematik kaygısının yarattığı kortikal aktivasyonları ve artan zorluktaki işler bellek görevindeki işlevsel ağları araştırmak için yine çok kanallı EEG verisi kullanıldı. Sonuçlar, matematik kaygısı yüksek olan grubun olumsuz duygular, acı ve korkuyla bağlantılı daha fazla alanı etkinleştirdiğini, matematik kaygısı düşük olan grubun ise işler belleğin daha çok kodlama ve geri alma süreçleriyle ilgili bölgeleri etkinleştirdiğini göstermektedir. Ayrıca, fonksiyonel bağlantı analizine göre matematik kaygısı düşük olan bireylerin, frontal korteks gibi işler bellek ile ilgili alanlarda daha yapılandırılmış kortikal ağlara sahip olduğunu ortaya koyarken, matematik kaygısı yüksek olan bireylerin kortikal ağları daha dağınık ve yapılandırılmamış olduğu dolayısıyla matematik kaygısının işler belleği bozan bir kısır döngü oluşturduğunu ortaya çıkardı:

KAYNAKLAR:
– Ashcraft, M. H. (2002). Math anxiety: Personal, educational, and cognitive consequences. Current directions in psychological science, 11(5), 181-185.
– Chang, H., & Beilock, S. L. (2016). The math anxiety-math performance link and its relation to individual and environmental factors: a review of current behavioral and psychophysiological research. Current Opinion in Behavioral Sciences, 10, 33-38.
– Ashcraft, M. H., & Kirk, E. P. (2001). The relationships among working memory, math anxiety, and performance. Journal of experimental psychology: General, 130(2), 224.
– M. A. Klados, P. Simos, S. Micheloyannis, D. Margulies, and P. D. Bamidis, ‘‘ERP measures of math anxiety: How math anxiety affects working memory and mental calculation tasks?’’ Front. Behav. Neurosci., vol. 9, p. 282, Oct. 2015.
– M. A. Klados, N. Pandria, S. Micheloyannis, D. Margulies, and P. D. Bamidis, ‘‘Math anxiety: Brain cortical network changes in anticipation of doing mathematics,’’ Int. J. Psychophysiol., vol. 122, pp. 24–31, Dec. 2017.
– Klados, M. A., Paraskevopoulos, E., Pandria, N., & Bamidis, P. D. (2019). The impact of math anxiety on working memory: A cortical activations and cortical functional connectivity EEG study. IEEE Access, 7, 15027-15039.