Psikolojik ve biyolojik esneklik, stresin epigenetik yaşlanma üzerindeki etkilerini modüle eder

Toplumumuz her zamankinden daha fazla stres yaşıyor ve bu durum hem psikiyatrik hem de fiziksel olumsuz sonuçlara yol açıyor.

Stres kardiyometabolik hastalıklar, duygudurum bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu ve bağımlılık riskini artırabilir ayrıca psikiyatrik ve fiziksel sağlık problemlerine karşı koruduğu bilinen duygu düzenleme ve öz kontrol gibi psikolojik dayanıklılık önlemlerini azaltabilir. Özellikle, duygusal strese maruz kalma bilişsel ve duygu düzenleme yeteneklerini azaltır ve bu etki kortizol tarafından modüle edilebilir. Ayrıca, stres öz kontrol yeteneklerini azaltarak bireylerin egzersiz yapma veya sağlıklı beslenmeyi sürdürme gibi sağlıklı davranışlarda bulunma olasılığını olumsuz etkiler ve sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımı gibi sağlıksız davranışlara yönelmesine neden olabilir. Kronik stres, olumsuz uzun vadeli sağlık sonuçlarıyla ilişkilidir. Stresin hızlı yaşlanma ile ilişkili olma olasılığı yüksektir.

Kümülatif stresin hücresel yaşlanma sürecini hızlandırarak sağlığı olumsuz yönde etkileyebileceğine dair artan kanıtlar var. Yapılan bir çalışmada, sağlıklı, genç-orta yaşlı bir topluluk örneğinde, kümülatif stresin hızlandırılmış epigenetik yaşlanma ile ilişkili olduğuna dair yeni bulgular sunulmuştur. Stres ve hızlı yaşlanma arasındaki ilişki, duygu düzenlemesi zayıf olanlarda belirgindi. Ayrıca hızlı yaşlanma sigara içme ve BMI gibi davranışsal faktörlerle ilgilidir. Hem stres hem de GAA*, kendi kendine kontrol yoluyla yönetilen insülin direncindeki değişikliklerle ilişkilendirildi. Bu sonuçlar, stres, fizyoloji ve duygu düzenleme ve öz kontrol tarafından yönetilen hızlı yaşlanma arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir.

Stres ve epigenetik yaşlanma arasındaki ilişki, duygu düzenleme ve öz kontrol dahil olmak üzere belirli psikolojik özellikler aracılığıyla modüle ediliyor gibi görünmektedir. Daha iyi duygu düzenleme ve daha yüksek öz kontrol seviyelerine sahip olanların, benzer stres seviyelerinde bile daha yavaş yaşlanma hızına sahip oldukları gözlemlendi.

Bu sonuçlar, kümülatif stresin sağlıklı bir popülasyonda epigenetik yaşlanma ile ilişkili olduğunu ve bu ilişkilerin biyodavranışsal esneklik faktörleri tarafından değiştirilebileceğini göstermektedir. Duygu düzenleme becerilerinin geliştirilmesiyle stresin olumsuz etkileri yavaşlatılabilir.

*Grimage (GAA): Yaşam süresini ve sağlığı yıl birimlerinde tahmin eden ve potansiyel yaşam tarzı müdahalelerinin biyolojik yaşlanmayı yavaşlatıp yavaşlatamayacağını test eder.

KAYNAK:
– Lu, A. T., Quach, A., Wilson, J. G., Reiner, A. P., Aviv, A., Raj, K., … & Horvath, S. (2019). DNA methylation GrimAge strongly predicts lifespan and healthspan. Aging (Albany NY), 11(2), 303.
– Harvanek, Z. M., Fogelman, N., Xu, K., & Sinha, R. (2021). Psychological and biological resilience modulates the effects of stress on epigenetic aging. Translational Psychiatry, 11(1), 1-9.