Transkranyal Manyetik Uyarım (TMS) ve Antidepresan Kombinasyonu

Depresyon, anksiyete gibi duygudurum bozukluklarının tedavisinde kullanılan ilaç tedavilerine alternatif olarak sunulan tekrarlayan TMS (rTMS)’nin ilaçlarla birlikte kullanımına dair çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Çalışmalar çoğunlukla depresyon ya da anksiyete modeli oluşturulmuş sıçanlar üzerinde yapılmıştır.

Quetiapine (QUE)’nin rTMS ile olan etkisine sıçanlarla yapılan bir çalışmada bakılmıştır. rTMS+QUE 1 hafta boyunca uygulandığında sıçanların depresif davranışlarında gerileme gözlenmiştir. İki tedavinin birlikte uygulanması sadece bir tedavi uygulanmasından daha etkili olmuştur. Depresyonun patofizyolojisine dair yapılan çalışmalar BDNF adı verilen bir genin önemine işaret etmektedir. Antidepresan tedaviler sonrasında son zamanlarda depresyondaki önemi gittikçe artan beynin hipokampüs bölgesinde BDNF artmaktadır. Yapılan hayvan çalışmasında kullanılan rTMS+QUE tedavisinin depresif belirtilerde gözlenen etkisinin hipokampal BDNF geniyle ilgili olduğu söylenmektedir.

Venlafaxine’nin rTMS ile etkileşimine sıçanlarda bakan başka bir çalışmada rTMS tedavisi 15 gün boyunca yüksek frekansta (15 Hz) uygulanmıştır. rTMS’nin beyinde görülen etkileri tedavi bittikten 2 hafta sonra da devam etmektedir. rTMS’nin etkisinin Venlafaxine ile benzer olduğu gözlenmiş fakat iki tedavinin birlikte kullanımının herhangi bir farklılık yaratmadığı görülmüştür.

rTMS ile etkisine bakılan bir başka farmakolojik ajan Paroxetin’dir. 2002 yılında yapılan bir hayvan çalışmasında 12 gün boyunca rTMS uygulanmış ve paroxetin 10 mg günlük dozla verilmiştir. Tedavi sonrası etkilere davranış testleriyle bakıldığında sıçanların performansında anlamlı bir atış olduğu gözlenmiştir. Çalışmadan alınan sonuçlar iki tedavinin birlikte kullanımının tek başına kullanımdan daha etkili olduğunu göstermektedir.

Yaygın kullanımda olan bir başka farmakolojik ilaç Fluoxetin’dir. Depresyon modeli oluşturulmuş sıçanlarda yapılan bir çalışmada rTMS’nin öğrenme üzerindeki etkisi Fluoxetine ile karşılaştırılmıştır. 7 gün boyunca rTMS tedavisi yapılan sıçan grubu, 7 gün boyunca Fluoxetine tedavisi alan grupla karşılaştırılmıştır. Sonuçlar depresyonun tedavisinde her iki yöntemin de etkili olduğunu ortaya koymuştur. Ancak rTMS’nin etkisinin daha hızlı görüldüğü gösterilmiştir.

Depresyonun yaygın olarak görüldüğü Parkinson hasta grubunda çalışmalar yapılmıştır. 26 hasta üzerinde yapılan çalışmada bir gruba yalancı (sham) rTMS ile 20 mg fluoxetine uygulanmış, bir başka gruba aktif rTMS ile placebo ilaç uygulanmıştır. Çalışmanın başında, 2. haftada ve 8. haftada hastaların beyin görüntülerine (SPECT yöntemiyle) bakılmıştır. Çalışmanın başında Parkinson hastalarının belirli beyin bölgelerinin sağlıklılardan farklı olduğu gözlenmiştir. Tedavi uygulandıktan sonra Parkinson hastalarının depresyon semptomlarında beyin görüntüleriyle uyumlu olarak bir gelişme gözlenmiştir. Bu çalışmanın sonucuna göre ilaç ile TMS tedavisi klinik açıdan aynı etkiye sahip görülmektedir. Beyindeki kan akımı incelendiğinde ise rTMS’nin ilaçtan daha etkili olduğu görülmüştür.

Yapılan çalışmalardan olumlu sonuçlar alınmış olsa da bazı ilaçların rTMS ile birlikte kullanımında nöbet görülme riski artabilir. TMS ile birlikte ilaç kullanımında dikkatli olunmalı ve ilacın dozu uzman bir klinisyen tarafından ayarlanmalıdır.