Hafif Travmatik Beyin Hasarı ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Olan Kişilerde Serum Nörosteroid Düzeylerinin Kortikal Kalınlık ile İlişkisi

Hafif travmatik beyin hasarı (hTBH) ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) askerlerde yaygın olarak birlikte görülen hastalıklardır. Özellikle askerlerde TSSB ve hTBH’nın birlikte görülme oranı yüksektir. Ayrıca, hTBH’nin TSSB oluşma riskini arttırdığı gösterilmiştir.

Hafif Travmatik Beyin Hasarı ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Olan Kişilerde Serum Nörosteroid Düzeylerinin Kortikal Kalınlık İle İlişkisi

Gelişmiş beyin görüntüleme teknikleri ile yapılan araştırmalar her iki hastalıkta da beyin yapısında değişiklikler olduğunu göstermiştir. Travma sonrası stres bozukluğunda ön singulat korteks (ACC: anterior cingulate cortex), prefrontal korteks ve hipokampüste daha düşük gri madde (GM) hacmi ve daha düşük kortikal kalınlık bildirilmiştir. Ayrıca kortikal kalınlığın, Travma sonrası stres bozukluğunda semptom şiddeti ile ilişkili olduğuna dair kanıtlar vardır. Hafif travmatik beyin hasarında yaygın gri madde değişikliklerinin yanı sıra, hasarın olduğu bir yıl içinde global beyin hacmi ve prekuneal alanda gri madde hacminin azaldığı görülmüştür. Ayrıca, talamus, hipokampus, amigdala ve putamen dâhil olmak üzere subkortikal yapıların gri madde hacminde azalma olduğu bildirilmiştir.

Travma sonrası stres bozukluğu ve hafif travmatik beyin hasarında gözlenen beyin yapısındaki değişikliklere ek olarak, her iki bozuklukta endokrin değişikliklerinin rolü vurgulanmaktadır.

Kronik stresin, prefrontal kortekste değişen nörosteroid-glukokortikoid seviyelerini ve artan katekolamin seviyelerini içeren hipotalamus-hipofiz-adrenal (HPA) eksende düzensizliğe yol açtığı bilinmektedir.

TSSB olanlarda kötü klinik sonuç; azalmış serum nörosteroid seviyeleri ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, azalmış kortikal kalınlık hem TSSB hem de hTBH ile ilişkilendirilmiştir.

Yapılan bir çalışmada, TSSB + hTBH öyküsü olan kişiler, yalnız hTBH öyküsü olan kişiler ve sağlıklı kontrollerde; kortikal kalınlık, ALLO (allopregnanolone) ve PREGN (pregnenolone) serum düzeyleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. TSSB + hTBH grubu ile ilgili 3 ana bulgu vardır; Birincisi, TSSB + hTBH’lı bireyler, hem hTBH’lı bireyler hem kontroller ile karşılaştırıldığında temporal ve frontal korteks bölgeleri de dâhil olmak üzere çeşitli beyin bölgelerinde kortikal kalınlığın azaldığı görülmüştür. İkincisi, bu beyin bölgelerindeki korteks ne kadar ince olursa, TSSB semptom şiddeti o kadar yüksek oluyor. Üçüncüsü, bu beyin bölgelerindeki kortikal kalınlık serum ALLO ve PREGN seviyeleri ile pozitif ilişkilidir. Birlikte ele alındığında, bu bulgular koruyucu etkileri olduğu düşünülen nörosteroidler ile sıklıkla anksiyete bozukluklarıyla ilişkili anahtar bölgelerde kortikal kalınlık ve TSSB belirtileri arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir.

KAYNAK:
– Kinzel, P., Marx, C. E., Sollmann, N., Hartl, E., Guenette, J. P., Kaufmann, D., … Koerte, I. K. (2020). Serum Neurosteroid Levels Are Associated With Cortical Thickness in Individuals Diagnosed With Posttraumatic Stress Disorder and History of Mild Traumatic Brain Injury. Clinical EEG and Neuroscience.